Kuruluşunun üzerinden 74 yıl geçti: NATO gerçekten bir ‘kolektif savunma’ örgütü mü?
Dağılmasının üzerinden 30 yılı aşkın bir süre geçtikten sonra Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’ne karşı kurulan NATO, 74. yılına girdi. İttifakın 12 üye devlet ile başlayan serüveni örgütün genişleme politikasına uygun olarak devam etmektedir. Nihayet TBMM’nin onayı ile Finlandiya 31. üye oldu ve ülkenin bayrağı NATO karargahına çekildi. İsveç ve Bosna Hersek’in üyelik süreçleri devam etmektedir.
Tatbikatlarda vurulan Türk gemilerinden silah ambargolarına: Türkiye İttifakının kronik sorunları
Öte yandan tüm üyelerine ‘toplu savunma’ sözü veren askeri ittifak, örgüte en çok katkı sağlayan ülkelerden biri olan Türkiye ile uzun süredir devam eden kronik sorunlar yaşıyor. Türkiye’nin Kıbrıs Barış Harekâtı’nı engellemek amacıyla Johnson Mektubu ile başlayan gerilimler silsilesi, ABD’nin Türkiye’ye uyguladığı silah ambargosu ile devam etti. Bu, Türkiye’nin 70 yılı aşkın süredir ittifak üyeliğinde ilk silah ambargosu olsa da son olmadı. Örgütün ülkenin hava savunma sistemi ihtiyacını karşılamaması üzerine Rusya’dan S-400 sistemi satın almasının ‘cezası’, ortak yapımcılığını üstlendiği F-35 programından çıkarılması ve söz konusu olmasıydı. CAATSA yaptırımlarına. Bütün bunlara ek olarak, Donald Trump yönetiminin 2018-19 Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton Bolton da Türkiye’nin NATO üyeliğini sonlandırmak için davette bulundu.
Türkiye’nin karşılaştığı bir başka sorun da kuruluş amaçlarından biri olan topyekun güvenlik teşkilatıdır. Zira askeri ittifaka üye devletler, Türkiye’nin Suriye’de terör örgütü olarak tanıdığı PYD ve YPG’ye açıktan destek vermekte ve ülkenin talep ettiği terör tehdidine karşılık vermemektedir. Askeri ittifakın kurucu üyesi ABD, Türkiye’de darbe girişiminde bulunan ve ülkede terör örgütü olarak kabul edilen FETÖ elebaşı Fetullah Gülen’i iade etmeyi reddediyor.
Türkiye’nin askeri ittifaka üye olmasından bu yana yaşadığı sıkıntılar yaptırımlarla sınırlı değil. 1992 yılında gerçekleştirilen Kararlılık Gösterimi-92 tatbikatı sırasında, Türk destroyeri Muavenet’e ABD uçak gemisi Saratoga’dan atılan hava savunma füzeleri isabet etmiş ve 5 Türk askerinin ölümüne neden olmuştur. 2017’de Norveç’te düzenlenen Trident tatbikatında Türkiye’nin Kurucu Lideri Mustafa Kemal Atatürk’ün fotoğrafı düşman ülkenin lideri olarak kullanılmış ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a geçersiz bir hesap açıldığı ve lideri destekleyen ifadelerin ortaya çıktığı ortaya çıkmıştı. Karşı Kuvvet dahil edildi.
Fransa ve ‘Avrupa Ordusu’nun yoluna çıkan taş
Ukrayna krizinde birlik görüntüsü vermeye çalışan örgütün sadece Türkiye ile bir sorunu yok. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’dan ‘beyin ölümü’ Bir şiddet biçimi olarak yorumlanan bu örgüt, kendi müttefiklerinin de önüne taş koyuyor. Avustralya hükümetinin Fransız şirketle imzaladığı 12 denizaltının inşasına ilişkin anlaşma ABD ve İngiltere tarafından bloke edildi. Engel, ABD ve İngiltere’nin Avustralya ile kurduğu AUKUS adlı yeni bir yan kuruluştur. Fransa ve Almanya ise ‘Avrupa Ordusu’kurulması için çalışmaktadır.
20 yıllık Afganistan işgali: ‘Tutuklulara yapılan işkence o kadar kötüydü ki CIA personeli bile ağladı’
‘Dünyadaki krizleri yönetiyoruz’ Amaçlarından biri olan askeri ittifakın ve tekrarlarından biri olan ‘toplu savunma’nın ötesinde, saldırdığı her ülke mevcut durumda bir istikrarsızlıkla mücadele ediyor. İttifak tarihinde örgütün ‘çekirdeği’ olan 5. unsur yalnızca bir kez kullanıldı. Afganistan’da zaten ABD’nin desteğiyle kurulan cihatçı gruplar 11 Eylül saldırılarının tutsağı olarak değerlendirildiğinde, ittifak üyesi bir ülkeye yönelik saldırıyı karşı koyma gücü veren 5’inci unsur kapsamında; ABD içinde bile hala tartışma konusu olan bir bütün olarak NATO’nun ülkeye saldırısı başladı.
Başlangıcı bir başka skandal olan Afganistan’ın işgalinde yaklaşık 200.000 kişi hayatını kaybetti. 20 yıllık işgal sırasında ‘yanlış zamanda yanlış yerde bulunan’ Afganlar cezalandırıldı. Birçok insan hakları ihlali yaşandı. Çünkü ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı CIA çalışanı ‘gelişmiş sorgulama teknikleri’ için yetkilendirilmişti. Bu tekniklerin ortasında su kayağı vardı. Daha sonra Batı basını, bir tür boğulma simülasyonu olan su kayağı uygulamasına tanık olan CIA yetkililerinin işkence tekniğinin felaket olduğunu ve bu nedenle olduğunu söylediğini bildirdi. ‘ağlıyorlar’ yazdı 20 yıllık işgalin ardından ülkeyi Taliban’a teslim eden işgal güçlerinin geri çekildiği unutulmaz sahne ise ABD uçağına tutunmaya çalışan ve düşerek can veren Afganlardı.
ABD’nin başlattığı ve NATO’nun devraldığı Libya saldırıları
Libya’da patlak veren ‘Arap Baharı’ protestolarının ardından ülkenin Cumhurbaşkanı Muammer Kaddafi’nin sert tepki gösterdiğini savunan NATO ülkeleri, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin kararını bile beklemeden ülkeye saldırdı. Önce uçuşa yasak bölge ilan edilen Libya’ya yönelik saldırılar, aralarında İngiltere ve Fransa’nın da bulunduğu ABD liderliğindeki hava saldırılarıyla başladı. 31 Ekim 2011’e kadar devam eden saldırılarda 26 bin 500 sorti gerçekleştirildi. Ülkenin Devlet Başkanı Muammer Kaddafi cihatçılar tarafından linç edilerek öldürüldü. NATO bu saldırılarda ülkenin altyapısını hedef aldı. Kaddafi’nin çoğunluğu çöl olan bir ülkeden inşa ettiği ‘Büyük İnsan Yapımı Nehir’, ‘askeri teçhizatın gizlendiği’ gerekçesiyle saldırıya uğradı. Hastaneler bile bu saldırıların hedefi haline geldi.
NATO’nun saldırıları, 1973 sayılı BMGK Kararı kapsamında ‘sivillerin korunması’ doktrini ile meşrulaştırılırken, hava bombardımanları onlarca sivilin ölümüyle sonuçlandı. Afrika’nın önde gelen ülkelerinden Libya’da saldırılar öncesi istikrar konuşuluyor olasıOlumsuz.
Ancak mevcut durumda Batılı siyasetçinin Afrika ziyaretlerinde bile tepki alıyorlar. Zambiya Sosyalist Partisi genel başkanı Fred M’membe, ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris’in Gana, Tanzanya ve Zambiya’ya yaptığı ziyareti eleştiriyor Patrice Lumumba’nın katilleri, Kwame Nkrumah’ı devirenler, Nasır’ı öldürenler, Muammer Kaddafi’yi öldürenler bugün bize demokrasiyi öğretmeye geliyorlar. sözlerini kullandı. Saldırının bir diğer öncüsü olan Fransa, kıtadaki nüfusu açısından oldukça zor günler geçiriyor. Cezayir, Mali, Burkina Faso ve Çad’da Fransa’ya karşı düzenlenen halk protestolarının ardından ülke başkanı Macron, ‘Francefrik’in bittiğini duyurmak zorunda kaldı, kıtadaki askeri varlığını azaltmak zorunda kaldı.
Yugoslavya’yı 7 parçaya bölen bombardımanlar
BMGK kararı beklenmeden yapılan bir diğer saldırı ise Yugoslavya’ya yönelikti. Saldırılardan sonra ülke 7 parçaya bölündü, şu anda 4 tanesi NATO üyesi. 1999’da başlayan bombardımanda 2 bin 500 Yugoslav vatandaşı öldü, 25 bin ev yıkıldı, 470 kilometre otoyol ve 595 kilometre demir yolu yıkıldı, 38 köprü yıkıldı. Bunların yanı sıra okullar, kültürel yapılar, basın kuruluşları ve ülke temsilcileri de bombaların hedefi oldu. NATO tarafından ‘tarihteki en kesin ve en az hasara yol açan hava harekatı’ olarak nitelendirilen baskınlarda hastaneler ve huzurevleri de hava saldırılarının hedefi oldu ve insan hakları ve insan haklarına aykırı bu hedefler. savaş hukuku, ‘pilotların kafasını karıştırdı’. gerekçesiylesavundu
Saldırıların yıldönümünde ABD’nin Belgrad Büyükelçisi Christopher Hill, Sırplardan bombalamalarla ilgili şikayetlerini ‘bir kenara bırakmalarını’ istedi. içinde aranan. Sırbistan NATO saldırganlığıdır ‘asla unutmayacak’ dedi. Kırım ve Donbass’ın Ukrayna’dan tek taraflı ayrılma kararlarını tanımayan ‘uluslararası toplum’, Kosova’nın Sırbistan’dan ayrılması konusunda da birebir hareket etmedi. Kosova’da şu anda ABD’nin denizaşırı en büyük üssü olan Bondsteel Kampı bulunuyor.
74. yıl-ı devriyesinde yeni bir üye kazanan askeri ittifak, üye olmayan 40 ülke ile ‘siyasi ve güvenlikle ilgili sorunlar’ konusunda iş birliğini konu alıyor. Ukrayna ve Gürcistan için ‘özel yapılar’ geliştirildi. Ukrayna krizine de müdahil olan NATO, uzun süredir Ukrayna askerlerine eğitim vermekte ve mevcut çatışmalarda Ukrayna’ya silah desteği vermektedir. Toplu savunma argümanı ile yola çıkan NATO, kendi içinde ortaya çıkan bütüncül yapıya ilişkin sorunlarla birlikte, içinde bulunduğu sorunları düzeltmek şöyle dursun, sorunlar eklemeye devam ediyor.